Rękawice furmańskie

Informacje

Nr inwentarza

MNS/MS/100 – E

Dział

Dział Etnograficzny, Muzeum Pienińskie

Technika

ręczne wyplatanie

Materiał

wełna

Klasyfikacja praw autorskich

Opis

Tego typu rękawice występowały na całej góralszczyźnie. W zimowe, mroźne dni mężczyźni nosili je do pracy w lesie (zwózka drewna), przy wyjazdach na targ, lub podczas zimowych prac w gospodarstwie. Stąd też ich nazwa– „furmańskie”, z racji tego, że najczęściej były noszone przez furmanów – woźniców.

Rękawice wykonywano zwykle w domu, na własne potrzeby, używając specjalnego drewnianego krosna – formy do ich wyplatania. Krosno, które posiada nasze muzeum składa się z deseczki przyciętej do wielkości dłoni, u góry zaokrąglonej, z nacięciami na brzegach. Deseczka osadzona jest na owalnej podstawce z wbitymi wzdłuż brzegu kołeczkami. Poprzez nacięcia kolistym ruchem od dołu (wokół kołeczków) do góry nawijano osnowę, najczęściej z grubszej nici wełnianej. Następnie, począwszy od góry, osnowę przeplatano wątkiem za pomocą drewnianej iglicy. Po zakończeniu plecenia, do pozostawionego wcześniej otworu doszywano palec rękawicy wykonany na mniejszej formie. Gotowy wyrób odwracano strzępkami do wewnątrz, co sprawiało, że rękawice były w środku mniej lub bardziej kosmate.

Podobnie jak w prezentowanym obiekcie, do wyrobu rękawic używano zazwyczaj ręcznie przędzionej wełny białej i czarnej (brązowej), czasem dodając w wątku włóczek w innych kolorach (w przypadku rękawicy z wystawy, została użyta wełna barwiona naturalnie na kolor zielony).

Umiejętność tkania rękawic wśród miejscowych górali prawie całkiem zanikła. Obecnie wyrób na drewnianych formach jest reaktywowany wśród Czarnych Górali nadpopradzkich (Od Piwnicznej po Łomnicę i Wierchomlę). "Tkanie rękawic furmańskich przez Czarnych Górali” w październiku 2022 roku zostało wpisane na Krajową Listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.