Kościół św. Kazimierza w Nowym Sączu – kilka początkowych faktów
Początki nowosądeckiego kościoła św. Kazimierza przypadają na koniec XIX w., kiedy to na wniosek Ludwika Małeckiego, profesora gimnazjalnego, zawiązał się Komitet Budowy Kaplicy Szkolnej. Budowę obiektu sakralnego, zaprojektowanego przez znanego architekta Teodora Talowskiego, rozpoczęto w 1908 r. Roboty ziemne, murarskie oraz krycie kościoła dachówką wykonał Jan Solecki, prace ciesielskie Jan Kwarciński, kamieniarskie Jędrzej Czuba, blacharskie Władysław Zabża, sklepienie żelazno-betonowe firma Janesch & Schnell. W 1912 r. neogotycka świątynia była ukończona. 23 kwietnia 1913 r. została poświęcona przez ks. infułata Alojzego Góralika; pierwsze kazanie wygłosił ks. Michał Nowicki, rektor kościoła.
Nowo wybudowany kościół (z dwiema charakterystycznymi wieżyczkami) posiadał witraże zaprojektowane przez Stefana Matejkę, bratanka Jana Matejki, przedstawiające św. Ludwika i Matkę Bożą w mandorli, św. Kazimierza Królewicza i Matkę Bożą Ostrobramską oraz Świętą Rodzinę w prezbiterium. W 1925 r., w okresie sprawowania funkcji rektora przez ks. Michała Klamuta, kościół został przyozdobiony polichromią Jana Bukowskiego, absolwenta nowosądeckiego gimnazjum, od 1912 prof. Szkoły Przemysłu Artystycznego w Krakowie, będącej wydziałem Państwowej Szkoły Przemysłowej. Końcowy efekt tej pracy wzbudził wśród nowosądeczan niekłamany podziw. Jak napisano w Księdze Pamiątkowej parafii św. Kazimierza: „Usunięcie rusztowań i odsłonięcie wnętrza […], błyszczącego różnymi barwami, a zwłaszcza złotem, zachwycało ludzi [dekoracja malarska] wyciągała świątynię iluzyjnie w górę i stworzyła harmonijną całość, która wyróżniała ten kościół spośród wszystkich znajdujących się na Podhalu”. Dalsze zasadnicze zmiany w wystroju świątyni nastąpiły w 1928 r. po zaprojektowaniu przez Jana Bukowskiego secesyjnego ołtarza głównego (w części środkowej z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej, w bocznych skrzydłach z wizerunkami św. Wojciecha, św. Kazimierza, bł. Kingi i św. Stanisława) oraz ambony.
Ciekawostkę stanowi fakt, że w 1927 r. koncertował w kaplicy szkolnej franciszkanin o. Bernardino Rizzi, profesor muzyki i dyrygent założonego przez siebie Chóru Cecyliańskiego przy bazylice Franciszkanów w Krakowie. Fakt ten zdaje się potwierdzać pogląd, iż świątynia od samego początku posiadała dobrej klasy organy, wykonane w 1912 r. przez znanego organmistrza Tomasza Falla ze Szczyrzyca, remontowane w 1925 r. najprawdopodobniej przez Bartłomieja Ziemiańskiego (P. Pasternak, Organy i ich twórcy na obszarze ziemi sądeckiej, Nowy Sącz 2018).
Trzecim w kolejności rektorem kaplicy szkolnej był ks. dr Jędrzej Cierniak, kontynuujący dzieło upiększania świątyni, czego dowodem umieszczenie w 1931 r. w łuku portalu wejścia głównego mozaiki z medalionem Serca Jezusowego (medalion według o. Alberta Pieczonki, ornament winorośli według rysunku Jana Bukowskiego). Dzieło to wzbudziło powszechne uznanie. Potwierdza to zapis źródłowy, stwierdzając: „Mozaika wywołała furor podziwu, bo czegoś podobnego nigdzie w Nowym Sączu nie było. Przychodzili nie tylko katolicy, ale i ludność żydowska, by oglądać te nową ozdobę kościoła” (Księga Pamiątkowa…). Nieco późniejszym dokonaniem było zainstalowanie w kościele dzwonu, wykonanego przez firmę ludwisarską Karola Schwabego w Białej, skonfiskowanego przez Niemców w 1941 r.
Autor: Leszek Migrała
Zdjęcia poniżej: Joanna Biedroń
Autor: Leszek Migrała
Zdjęcia poniżej: Joanna Biedroń
5 zdjęć