Jarmarki starosądeckie

Dzierżawa targowego stanowiła drugie pod względem wielkości źródło dochodów Starego Sącza, ustępując w budżecie miejskim tylko wpływom z propinacji. Nic też dziwnego, że władze starosądeckie zdobytych praw targowych strzegły zazdrośnie. Potwierdzeniem tego fakt, iż Stary Sącz w obawie przed zmniejszeniem się transakcji na jarmarkach własnych, sprzeciwiał się zwiększeniu liczby tychże w Piwnicznej, Nowym Sączu i Limanowej. Ciekawe natomiast, że starosądeczanie nie zaprotestowali, gdy z zamiarem wprowadzenia jarmarków w odstępach zaledwie dwutygodniowych wystąpiło Krościenko.

Zanim transakcję przepito litkupem należało targować się dużo i zawzięcie. Jak stwierdził prof. Julian Dybiec: „[...] bójki i pijaństwo przy tej okazji nie były czymś wyjątkowym, a i sąd obwodowy miejscowy miał z tego powodu liczną klientelę”. Jeszcze bardziej sugestywny obraz jarmarku starosądeckiego odmalował z autopsji Włodzimierz Karwat, pisząc: „Już we wtorek dymiły piekarnie i wędzarnie masarzy, szewcy pucowali parki butów na sprzedaż, kuśnierze trzepali kożuchy, piernikarze zawijali «całuski», nawlekali piernikowe różańce. Na propinację i do szynków zjeżdżały fury z wódką, piwem. Garncarze pakowali w warstwach słomy ciepłe jeszcze garnki, miski, wazonki. […]. A w samą środę, od wczesnego rana, wszystkimi drogami ciągnęły wozy z okolicznych wiosek i miasteczek. […]. Rynek w czasie jarmarku był przepełniony. Stały tam podparte krzyżakami «żyrdki» z butami. […]. Obok towaru szewskiego stały dymiące kociołki w rodzaju samowarów należące do «fareniarzy». […]. Pod lipami jedynie można [było] kupić nasiona koniczyny, litr czy miarkę fasoli […] sierp i kosę […] i grabie drewniane. Były też osełki do ostrzenia kosy […]. Obok «babka» ‒ kowadełko – do klepania kosy, a także i cepy. […]. Dalej stali kolejarze z butami sprzedający filcoki z cholewą […]. Nieopodal składowano żelastwo, tzw. «śmielc» […]. O krok dalej w długim rzędzie siedziały baby. Porozkładały w małych podwiniętych woreczkach nasiona pietruszki, marchwi, kapusty […]. Wzdłuż zachodniego podcienia […] rozkładali się koszykarze z wiklinowymi koszykami z obłękiem, potrzebnymi przy wykopkach ziemniaków […]. Są i przetaki wielkie […]. Są sitka z końskiego włosia, z siatki drucianej […]. Beczki większe na ogórki, na kiszenie kapusty, na soloną baraninę, na wodę w kącie kuchni. […]. [Dalej] stoją kramy i znowu «cudeńka» ‒ a to chustecki weselne i koraliki różne, zatrzaski, agrafki, guziki, nici, zgrzebienie […]. Są i wstążki, koronki. […]. Następne kramy ustawili piekarze. Są chleby okrągłe, długie żytnie, parki bułek, plecionki, kajzerki, stangle z grubą solą, rożki maślane. […]. Dochodzimy do sąsiednich lip, przy których na długich ławach rozłożony [jest] nabiał, drób, owoce, jarzyny, młode koguty, kury. […]. Obok drobiu gołębie”.

 
Autor Leszek Migrała

Dziękujemy Pani Magdzie Fryźlewicz z Muzeum Regionalnego w Starym Sączu za pomoc w pozyskaniu zdjęć.