Kożuch

Informacje

Nr inwentarza

MNS/MS/628 – E

Dział

Dział Etnograficzny, Muzeum Pienińskie

Technika

szycie ręczne

Materiał

skóra barania, safian

Klasyfikacja praw autorskich

Opis

Kożuch barani, biało wyprawiony; nabyty przez Muzeum Pienińskie w 1982 roku od jednego z ostatnich Rusinów ze Szlachtowej. Poły kożucha zapinane na 4 skórzane guziki i pętelki. Główne zdobienie wykonane z czerwonego safianu (delikatnej karmazynowej koziej skóry).

Motyw trójliścia widnieje na przednich połach kożucha, a także na jego rękawach. Na plecach zdobienie jest bardziej rozbudowane: dwa piękne safianowe kwiaty w otoczeniu podwójnych liści i rombów. Dodatkowo cały kożuch, w różnych miejscach zdobiony czerwonym rzemykiem.

Takie kożuchy nabywali, na terenie dzisiejszej Słowacji – w Starej Lubowli, zarówno mieszkańcy Rusi Szlachtowskiej jak i górale pienińscy; kobiety i mężczyźni. Oprócz funkcji ciepłego okrycia wierzchniego podczas srogiej karpackiej zimy, kożuch był też strojem paradnym. Był integralną częścią stroju młodej pary na ceremonii zaślubin do początku XX w.

Kuśnierstwo należało do najpopularniejszych rzemiosł na Słowacji. W XVIII wieku cech kuśnierski w Starej Lubowli liczył 11 kuśnierzy, a dodatkowo po mniejszych miasteczkach i wsiach, oprócz wyuczonych kuśnierskich majstrów, działali również kożusznicy wyrabiający kożuchy domowymi sposobami. Ich praca była kompleksowa: od przygotowania surowca – skóry, po wytworzenie gotowego, ozdobionego produktu – kożucha. Początkowo oczyszczoną z łoju i mięsa skórę przechowywano w beczkach wypełnionych wodą z solą lub z otrębami. Każdy dzień, rano i wieczorem przekładano je z beczki do beczki, przez 2 tygodnie, a następnie suszono u powały. Przed szyciem skórę posypywano mąką lub kredą, żeby została biała i miękko wyprawiona.