Spotkania przedstawicieli Międzynarodowej Sieci Muzeów Domowych

25 maja 2023 r. spotkali się członkowie Zespołu Koordynacyjno-Programowego Międzynarodowej Sieci Muzeów Domowych z udziałem przedstawicieli organizacji polskich, czeskich, słowackich, ukraińskich i węgierskich. W tym gronie była również Maria Marcinowska, koordynator projektu „Małopolskie Muzea Domowe”, wpisującego się w strategię Województwa Małopolskiego w zakresie „Muzea Domowe. Ożywianie tożsamości w społecznościach lokalnych Małopolski”. Podsumowano dotychczasowe działania, przedstawiono nowych kandydatów z Małopolski, zgłaszających chęć członkostwa w Sieci oraz zaprezentowano plany kolejnych działań. Była też okazja przedstawienia współpracy Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu z instytucjami słowackimi oraz ze Stowarzyszeniem „Amici Hungariae” z siedzibą w Starym Sączu.

26 maja 2023 r. odbyło się XVI Międzynarodowe Forum Muzeów Domowych, zorganizowane w tym roku wraz z sympozjum pn. „Pogranicza kulturowe w Europie Środkowo-Wschodniej i strażnicy pamięci”. Tytuł sympozjum nawiązuje do ubiegłorocznego XV MFMD, poświęconego Kresom i kolekcjom kresowym. Temat dotyczył kwestii tożsamości narodowej i narodowych sentymentów i okazał się na tyle frapujący, że postanowiono nadal rozmawiać o różnorodności kulturowej na pograniczach, uwzględniając problemy prywatnych kolekcji i muzeów. Przybyłych przywitali: mgr Sławomir Czop, zastępca dyrektora Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu i mgr Anna Palkaj z Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego w Krakowie, która odczytała list skierowany do uczestników.

 

W ramach sympozjum pierwsi wystąpili: prof. Irena Korbelářová i prof. Rudolf Žáček, czescy profesorowie z Opawy, którzy zwrócili uwagę na rolę jadła jako strażnika pamięci na obszarach pogranicznych. O międzynarodowej współpracy partnerskiej  mówił mgr David Durczok, przedstawiciel Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Czeskim Cieszynie. Z kolei prof. Oleh Beley, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, przypomniał wschodnie kresy Ukrainy i opowiedział o kształtowaniu się ukraińskiej tożsamości narodowej, uwzględniając kwestie językowe i relacje ludności na pograniczu  rosyjsko-ukraińskim. Następnie o wielokulturowości pogranicza ukraińsko-polskiego mówili akademicy lwowscy: prof. dr Wołodymyr Dalik i prof. dr Mikoła Ondriechivsky, przypominając rolę Dunajowa. Po tym wystąpieniu głos zabrał prof. Andrzej Małkiewicz, proponując podjęcie starań, by rozszerzyć rolę Dunajowa jako strażnika, który mógłby stać się symbolicznym miejscem pojednania narodów polskiego i ukraińskiego. Na koniec mgr Miroslav Števík ze Spišskiej Novej Vsi zaprezentował osadnictwo rusińskie na terenie Słowacji.

 

W drugiej, warsztatowej części obrad, poruszano kwestie metodyczne i organizacyjne kolekcji prywatnych. Stowarzyszenie Polskich Muzealników Prywatnych przedstawił jego prezes mgr Paweł Zaniewski. O obecności muzeów prywatnych w Internecie mówiła dr Agnieszka Szostak z Uniwersytetu Jagiellońskiego, a wspomniana wyżej para profesorów czeskich z Opawy  zaproponowała skróconą ewidencję muzealną na użytek muzeów domowych. Relacje kolekcjonerów, muzealników i regionalistów przedstawił kolekcjoner warszawski mgr Ryszard Kruk, a mgr Bożena Dołęgowska-Wysocka, przedstawiła dziewiętnastowieczne pismo „Muzeum Domowe” oraz zaproponowała logo dla Międzynarodowej Sieci Muzeów Domowych. Wszystkim wystąpieniom towarzyszyła ożywiona dyskusja.

27 maja 2023 r. odbyły się warsztaty terenowe – prezentacja muzeów małopolskich powstałych w oparciu o zbiory prywatne. Zwiedzono Muzeum Przyrodnicze im. Krystyny i Włodzimierza Tomków w Ciężkowicach, nad którym obecnie nadzór sprawuje tamtejsze Centrum Kultury. W Bobowej oglądano ekspozycję w Domu Landaua, stworzoną przez Józefa Gucwę i odwiedzono cmentarz żydowski, strażnika znaczącej tu niegdyś kultury. W  Muzeum Pszczelarstwa im. Bogdana Szymusika w Stróżach, należącym do państwa Anny i Janusza Kasztelewiczów, uczestnicy warsztatów poznali ich kolekcję i sposoby działalności. Podczas zorganizowanej tam mini konferencji zaprezentowane zostało jeszcze jedno muzeum, niedawno otwarte w Nowym Sączu – Muzeum Krasnali. O tym „krasnalowym” muzeum opowiedziała Aleksandra Kędzierska, córka kolekcjonera Mariusza Kędzierskiego.  Obrady podsumowali: mgr Maria Marcinowska, przedstawicielka Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu i dr Ryszard Gładkiewicz z Uniwersytetu Wrocławskiego, prezes Polsko-Czeskiego Towarzystwa Naukowego.

Projekt został zrealizowany z budżetu Województwa Małopolskiego.


Opracowała Maria Marcinowska