98. Walne Zgromadzenie Delegatów i konferencja naukowa PTL
Tegoroczne WZD jest ważne, bo jubileuszowe. Obchodzimy 125-lecie Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego Oddziału w Krakowie i 30-lecie Stowarzyszenia LUD-Art. Oprócz tego WZD w Nowym Sączy ma charakter wyborczy. Przedstawiciele członków PTL będą wybierać nowy Zarząd Główny PTL, Główną Komisję Rewizyjną i Sąd Koleżeński.
WZD towarzyszy konferencja naukowa pt. „Antropologia zmysłów. Zmysły jako przedmiot i narzędzie badawcze”.
MCK SOKÓŁ
Nowy Sącz
21-24 września 2023
Tegoroczną konferencję postanowiliśmy poświęcić „antropologii zmysłów” - „kulturowemu wymiarowi zmysłów”. Jest to gorący i ważny temat zarówno w polskiej, jak i zagranicznej humanistyce i nauka społecznych. To nie tylko temat akademicki. Związany jest on z muzeami, ogrodami i artystycznymi instalacjami multisensorycznymi, które pojawiają się w wielu miejscach w Polsce. „Ustawa do dostępności” fundowana jest na wrażliwości na inny zmysłowy sposób doświadczania świata. Szalenie modna jest „zmysłowa turystyka” - np. zagraniczne wycieczki ze szkołą gotowania (poznawanie odmiennych kultur przez smak).
W ogólności antropolodzy zajmujący się zmysłami dostrzegają, że w różnych kulturach (i społecznościach) zmysły mogą być w inny sposób używane i rozumiane. Z grubsza, biologicznie rzecz biorąc wszyscy ludzie mają tak samo działające receptory, ale każda kultura je przekształca. Prozaiczny przykład, dotyczy zmysłu smaku: to, co dla nas wydaje się zepsute (np. Kiszony śledź po skandynawski) w Norwegii czy na Islandii jest smakowane jako pyszne. Nasza kiszona kapusta może być trudna do zniesienia w smaku dla mieszkańca Sycylii. Kulturowym „przekształceniom” ulegają takie doświadczenia jak „cisz”, „hałas”, „smród”, „brud” itd. W wielu językach europejskich miłość jest „od pierwszego wejrzenia”, a w Chinach funkcjonuje powiedzenie, w którym zakochanie jest porównane do usłyszenia dźwięku dzwonu! Miłość jest rozumiana w jednej kulturze przez wzrok, a w innej przez słuch. U nas zakochuje się oczami, a w Chinach uszami. Co pokazuje, że hierachii zmysłów i relacje między nimi mogą być różne. To jak my posługujemy się zmysłami nie jest oczywiste dla przedstawiciela innej kultury, i odwrotnie. Te etnograficzne porównania są ważne, po pozwalają poznać nie tylko „obcą” kulturę, ale także „swojską”. Inna kultura staje się bardziej swojska, a własna bardziej obca (dziwna).
Antropolodzy zmysłów często eksperymentują z nowymi mediami. Korzystając w swojej pracy z narzędzi wizualnych, audialnych, artystycznych itd. Próbują przedstawiać swoje badania nie tylko w formie pisanych artykułów, ale także: podcastów, radiowych reportaży, filmów, multimedialnych wystaw itd.
W trakcie konferencji chcemy rozmawiać o tym w jak różny sposób doświadczamy świata za pomocą zmysłów? W jak różny sposób jesteśmy w świecie przez zmysły? Jak zmysły wpływają na wyobrażenia o człowieku i świecie?
Podczas WZD będzie można wziąć udział w spacerze dźwiękowym po Nowym Sączu (prow. Marcin Dymiter), oprowadzaniu po Sądeckim Sztetlu (prow. Artur Franczak i Łukasz Połomski), słuchowisku „Na Giewont się patrzy” (prow. Barbara Caillot i Aleksandra Karkowska), spacerze po historii Nowego Sącz (dyr. Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu dr Robert Ślusarek).
W programie również wycieczka krajoznawczo-naukowa i zwiedzanie Sądeckiego Parku Etnograficznego.
WZD odbywa się po honorowym patronatem Marszałka Woj. Małopolskiego Witolda Kozłowskiego i Rektora UJ prof. dr hab. Jacka Popiela.
Otrzymaliśmy prestiżowe dofinansowanie z MEiN z programu „Doskonała Nauka - wsparcie konferencji naukowych” i ze środków Inicjatywa Doskonałości - Uniwersytet Jagielloński (Uczelnia Badawcza).
Zapraszam wszystkich zainteresowanych
dr Łukasz Sochacki
Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ